BİLECİK BELEDİYESİ BAŞKAN VEKİLİ MELEK MIZRAK SUBAŞI’NA VERİLEN
“OLUMLU” TEPKİLERİN İLKEL TARİHSEL KÖKLERİ
İDEA OLMAYA ÇALIŞAN İNSANIN TRAJEDİSİ
Doğadan farklı olmayan, ancak bunu sürekli ve ciddi bir inatla reddeden
insan,[1] doğadan
fiziksel olarak ayrılmadığı zamanlar, diğer türler gibi kendine alfa[2] bir
karakter belirledi. Bu karakter, günümüzde, sık kullanılan modern[3]
kavramdaki dernek, parti, apartman, sınıf gibi yaşamak yahut türünü devam
ettirebilmek için toplu hareket etmek zorunda kaldığı imgeler[4] için
“yönetici” kavramını doğurdu. Yönetici, mert ve kahraman olmasının yanında
fiziksel olarak kusursuz olmalı; doğruluk, dürüstlük, dindarlık, yalan
söylememe gibi kusursuz özellikleri taşımalıydı. Adaletli olmalıydı. Kendinden
çok yönettiği kitleyi düşünmeliydi. Bu
yönüyle Zeus gibi tanrılaşmalıydı.
Halbuki insan, aleti kullanmaya başladığı andan itibaren önce doğadan
koptu daha sonra da aklına hükmetmeye başladı. Böylece yaşadığı yerden, kendine
kadar her konuyu sorgulamaya başlayan bu tür, doğanın kesin yargılarından
keskin şekilde ayrıldı. Onun için artık siyah, beyaz yoktu; gri vardı. Ama bu
grilik alfada olmamalıydı. Çünkü tanrıda her şey kesin olmalıydı ki kendi de
tanrılaşmalıydı. Böylece ölümsüzlük vasfına erecekti. Bir yönüyle de bu sebeple
tanrı krallar doğdu. Krallar ideaydı. Kral olmak için asil kandan gelmek
gerekmekteydi. Bu kanı tanrılar belirlemiş olmalıydı. Aksi düşünülemezdi çünkü
her şeyi planlayan tanrılardı. Bu yönüyle aynı doğadaki ve tanrılardaki
kesinlikle kendine lider arayan türümüz, sürekli kandırıldığını hissederken,
kandırana inanmak için çok çaba sarf etti. Bu, güvenliği gerekçesiyle kendi
ürettiği devlet algısından kendisinin korkmasına sebep olurken öte yandan da
onsuz yapamamasının bir yansımasıydı.
Bunun bir örneğini MÖ 2. bin yılın
sonlarında Akadça yazılan epik şiir Gılgamış Destanında
görüyoruz. Uruk kentinin kralı olan Gılgamış, bu kente çok eziyet çektirmeye
başlayan acımasız bir krala dönüşmüştü. Bu yüzden bu duruma daha fazla
dayanamayan kentin ileri gelen ihtiyarları tanrılara Gılgamış’ı şikayet etmeye
başlamıştı.
Homeros’un yazdığı Odysseia Destanı, daha çok
Yunan kahramanı Odysseus'u ve onun Truva'nın düşmesinden sonra evine
yaptığı dönüş yolculuğunu konu edinmiştir. On sene süren Truva Savaşı'ndan
sonra Odysseus’un evinin bulunduğu İthake’ye dönmesi bir on sene daha
almıştır. Öldüğü varsayılan Odysseus’un yokluğunda, karısı Penelope ve
oğlu Telemakhos, Penelope ile evlenmek isteyen bir grup azılı taliple baş
etmek zorundadır.
Ama en nihayetinde devleti yönetecek bir kral gerekmektedir. Dolayısıyla
da güvenliğin sürekliliği..
Kült eserler arasında yer alan Joseph Campbell’in "Kahramanın Sonsuz Yolculuğu" (The
Hero's Journey) kitabı, kahramanın yaşadığı evrendeki değişimleri ve
gelişmeleri açıklamaktadır. Söz konusu kahraman, bir yönüyle tanrılaşmakta ve
artık toplumdaki “sıradan bireyler gibi” olmamaktadır. "Kahramanın Sonsuz
Yolculuğu", kahramanın çevresindeki dünya ve kendisi hakkındaki
fikirlerinin değişmesi, kendini keşfetmesi ve büyümesi sürecini tanımlar.
"Kahramanın Sonsuz Yolculuğu"
genellikle şu beş temel aşamadan oluşur:
-Başlangıç - Kahraman evreninin
dışında veya rutin hayatında bulunur.
-Çağrı - Kahraman bir macera ya
da görev tarafından çağrılır.
-Reddiyede bulunma - Kahraman ilk
etapta maceradan kaçar veya reddeder.
-Eğitim ve Hazırlık - Kahraman
macera için hazırlanır ve eğitim alır.
-Dönüş - Kahraman macera sonunda
dönüş yapar ve değişir.
Bu beş aşamanın yanı sıra, "Kahramanın
Sonsuz Yolculuğu" diğer kahramanların yolculuğunu da tanımlayan ek
aşamalar içerebilir.
Süreç ne olursa olsun yaşadıkları süreçten çok yorulan insanlar,
kahraman olacağına inandıkları o alfaya elden geldiğince yahut daha da
fazlasıyla yardımcı olurlar. Çünkü insan, ne olursa olsun düzene tabii hareket
ederek Platon’un mağarasından çıkmak istememektedir. Haklıdır da, çünkü koptuğu
doğa, ayağa kalktığından beri çok savunmasız olan insan için fazlasıyla
tehlikelidir.
O halde insanlık için “devlet” imgesinin devamını sürdürebilecek bir
varlığa ihtiyacı vardı. İster istemez yozlaşan toplumda ve dolayısıyla bireyde[5] olmayan bütün özellikler alfada olmalıydı.
Kurtarıcı olmaydı; Tanrının kendisi olmasa bile onun eli olmalıydı. Böylece kendini rahatlatan birey, yalan
söyleyebilir, sadece kendini düşünebilir ve hatta fiziğine hiç dikkat
etmeyebilirdi. İdea olmak zorunda hisseden ancak olamadığı için imgeye daha çok
anlam yükleyen başrolümüz, bir paradoks üretti.
Paradoksun içinde insanın unuttuğu çok önemli bir faktör vardı. Alfa da
bu toplumun içinden gelmişti. Dolayısıyla o da yalan söylüyor, dini sorguluyor,
dürüstlüğü olmuyor ve hatta fiziğine genetik havuzundan dolayı şanslı(!)
değilse bakmıyordu. O halde idea ve imge tam bir yanılsamaydı.
Başka bir ifadeyle kavramı imge doğurunca, üstelik obruk halindeki
toplumda üretilmiş bir imge doğurunca, yöneticiye olmayan nitelikler ithaf
edilmeye başlandı. Bu durum öyle bir noktaya geldi ki en sonunda toplumun
zihnindeki imge her neyse sadece o olunca başarılı olunacağına inanıldı.
Atalarını her zaman taklit eden modern
görünümlü insan, günümüzde aşağıda başlıkları yer alan haberleri yapıyor:
“Dünyanın en güzel siyasetçileri[6]”
başlığını taşıyan haber tek değil. “Dünyanın en genç başbakanı kimdir?[7]”, “ Şu
güzeller güzeli başbakan gibi geldi bana[8]”, “Fotoğraf olay yarattı!
Başbakan sabaha karşı 4'te böyle görüntülendi...[9]”, “Dünyanın En Genç Kadın
Başbakanı Kimdir?[10]” ,
“Dünyanın En Yakışıklı Ve Çekici Politikacıları Göz Kamaştırıyor[11]”,
“Yakışıklı çocuk diye seviyorlardı faşist çıktı[12]”
Son olarak, kullanıcı yorumlarından rastgele seçtiğimiz güncel örneği
fotoğrafla paylaşalım. Bilecik Belediyesi Başkan Vekili Melek Mızrak Subaşı.
Yine bir idea yaratma halinin en çıplak ve güncel halini gördüğümüz bu
fotoğrafı lütfen dikkat ile inceleyin.
Sadece kadın olmasından dolayı başarılı olacağına inanılan
politikacılardan, sadece güzel yahut yakışıklı olduğu için – ki güzelliğin
görece değiştiğinden dem vuran aynı toplumun olması ayrı bir ironidir – güçlü
bir lider olduğunu savunanlara kadar çok geniş bir skala olmakla birlikte bu
durum modernleştiği iddia edilen toplum için doğada alfa hayvan seçen ve
yaşamak için topluluk halinde olan diğer türlerden hiçbir yönden farklı
olmadığını gözler önüne sermektedir.
[1]http://www.kitapdedektifiyiz.com/2022/12/sevdigin-isi-yap-kulturu-ve-zararlar.html
[2]EskiYunanca álpha άλφα “Yunan alfabesinin ilk harfi” sözcüğünden alıntıdır. Bu
sözcük Fenike
dili alep “1. sığır, dvar, 2. Fenike alfabesinin ilk harfi” sözcüğünden alıntıdır. Bu
sözcük Aramice/Süryanice ˀalaph אלף “Arami/İbrani alfabesinin ilk harfi” sözcüğü ile eş kökenlidir.
Ancak bizim burada kullandığımız anlam “popüler psikolojide aktif
erkek” [Milliyet (gazete), 2003] Örneğin: Onlar 'Alfa' (baskın, yönetici, denetleyici) erkeklere hastalar.
/ Nişanyan Sözlük
[3] Modern terimi, Latince “şimdi” anlamına
gelen modus kelimesinden türemiştir. Modern kavramı ilk olarak 15. yy’da,
Hristiyanların kendi çağlarını pagan çağından ayırmak için kullandıkları bir
terimdir. Genel olarak terim, geçmiş çağların bulunulan çağa göre yeniden
yorumlanmasıdır. / KARL MARX VE MAX WEBER’DE MODERNİTE/ Düzce Üniversitesi
Sosyal Bilimler Dergisi Yıl:12 Sayı:2 Burcu GEDİKLİ
[4] İmge, zihinde tasarlanan
ve gerçekleşmesi özlenen şey, hayal, hülya.Genel görünüş, izlenim, ima, duyu
organlarının dıştan algıladığı bir nesnenin bilince yansıyan benzeri, hayal,
imaj, duyularla algılanan, bir uyaran söz konusu olmaksızın bilinçte beliren
nesne ve olay / TDK Sözlük
[5]http://www.kitapdedektifiyiz.com/2022/12/obruk-bir-cokusun-hikayesi-kurak-gunler.html
[6]https://www.sabah.com.tr/galeri/dunya/dunyanin_en_guzel_siyasetcileri
[7] https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-50711996
[8]https://www.cumhuriyet.com.tr/pazar-yazilari/su-guzeller-guzeli-basbakan-gibi-geldi-bana-1933743
[9]https://www.milliyet.com.tr/galeri/fotograf-olay-yaratti-basbakan-sabaha-karsi-4te-boyle-goruntulendi-6656144
[10]https://www.voaturkce.com/a/dunyanin-en-genc-kadin-basbakani-kimdir/5199118.html
[11]https://www.kizlarsoruyor.com/gundem-ekonomi/a120345-dunyanin-en-yakisikli-cekici-politikacilari-goz-kamastiriyor
[12]https://www.yurtgazetesi.com.tr/dunya/yakisikli-cocuk-diye-seviyorlardi-fasist-cikti-h139117.html
--------------
Kaliteli içeriklerimizin devam edebilmesi için bize #askıdakultursanat ile bir bilet ısmarlar mısınız?
https://www.patreon.com/kitapdedektifiyiz
Yorumlar
Yorum Gönder